به این وسیله خبر راه‌اندازی تارنمای «فروهرها» را به آگاهی همگان می‌رسانیم. www.forouharha.net
این تارنما نتیجه‌ی همکاری چندساله‌ی ما در گردآوری و نسخه‌برداری دیجیتال از سندهایی است که بازنمای تاریخ پیکار سیاسی داریوش فروهر و پروانه فروهر(اسکندری) هستند. هریک از ما از سر تعلق و دین ویژه‌ی خویش به داریوش و پروانه فروهر انجام این مهم را بر خود واجب دانستیم. امیدواریم این ادای دین، به سهم اندک خود، درخور آن دو انسان آرمان‌خواه و تاریخ‌ساز باشد. همچنین امیدواریم که سندهای این تارنما در شناخت بهتر بخش‌هایی از تاریخ سیاسی ایران مفید بوده و به انتقال تجربه‌های سیاسی نسل پیشین به نسل‌های آینده کمک کند.
توضیح تارنما در صفحه‌ی نخست آن آورده شده که به بازپخش آن بسنده می‌کنیم، با این امید که تاریخ دست‌مایه‌ی آگاهی و تلاش گردد برای دست‌یابی به آرمان‌های دیرینه‌ی داریوش و پروانه فروهر: استقلال، آزادی و عدالت اجتماعی.
پیشگفتار تارنما: هدف این تارنما شناسایی تاریخ مبارزه و راه سیاسی داریوش و پروانه فروهر از دریچه‌ی سندهای تاریخی است. انتخاب تارنما برای این هدف با امید به افزایش امکان دسترسی همگانی به این سندها و نیز امکان گسترش این آرشیو در طول زمان انجام گرفته است.
از آنجا که داریوش فروهر و پروانه فروهر (اسکندری) از آغاز تا پایان زندگی سیاسی خود پافشارانه پایبند شیوه‌ی سازمانی در مبارزه‌ی سیاسی بوده‌اند، دریافت راه سیاسی و تاریخ مبارزات هریک از آنان بدون شناخت سازمان‌های سیاسی که وابستگی آن را داشته‌اند، ممکن نیست.
داریوش فروهر از بنیادگزاران حزب ملت ایران در آبان‌ماه سال ۱۳۳۰ بود و پس از دوره‌ی کوتاهی به دبیری آن رسید. پروانه اسکندری در سال ۱۳۳۷ به حزب ملت ایران پیوست و از نیمه‌ی دهه‌ی پنجاه به هموندی شورای رهبری آن رسید. تلاش‌های سیاسی داریوش و پروانه فروهر در بستر آرمانی و سازمانی حزب ملت ایران شکل گرفته است. و به یقین می‌توان گفت که داریوش فروهر از ابتدا و پروانه فروهر به مرور و در مسیر تلاش جانانه‌ی خود به ستون فکری و اجرایی این حزب بدل گشتند. از این رو در این تارنما نوشتارها و گفتارهای آن دو به همراه اعلامیه‌ها، اطلاعیه‌ها، گزارش‌های خبری و دیگر نشریه‌های حزب ملت ایران انتشار می‌یابد تا حضور سیاسی این دو چهره‌ی مبارز در بستر تاریخی و آرمانی خویش بازنمایی شود.
همچنین از آنجا که تلاش‌های سیاسی حزب ملت ایران در برخی دوره‌ها در همکاری با سازمان‌های فراگیری، که در جریان پیکارهای سیاسی از گردهم‌آمدن تشکل‌ها و شخصیت‌های ملی پدید آمده، شکل گرفته است، سندهای باقی‌مانده از این سازمان‌های فراگیر نیز برای شناخت بیشتر در این تارنما گردآمده یا خواهد آمد. این سازمان‌ها از این قرارند:
«نهضت مقاومت ملی» از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ تا نیمه‌ی دهه سی
«جبهه ملی ایران» در دوره‌های دوم و سوم از ۱۳۳۹ تا ۱۳۴۴
«اتحاد نیروهای جبهه ملی ایران» از اعلام موجودیت در آبان ۱۳۵۶ تا اعلام دوره‌ی چهارم «جبهه ملی ایران» در سی تیر ۱۳۵۷
دوره‌ی چهارم «جبهه ملی ایران» از بنیاد در سی تیر ۱۳۵۷ تا کناره‌گیری سازمانی حزب ملت ایران از آن در خرداد ۱۳۵۸
«اتحاد حزب‌ها و نیروهای ملی» از بنیاد در بهمن ۱۳۷۴ تا قتل فروهرها در یکم آذر ۱۳۷۷
روشن است که پایداری و پیکار هریک از این نهادهای سیاسی تاریخ‌ساز بر تلاش جمعی شمار بزرگی از مبارزان پرنام و گمنام استوار بوده است، که بی‌شک سهم هریک از آنان در جایگاه خود، و در کنار سهم فروهرها، تأثیرگذار بوده و گرانقدر است. گردآوری این سندها در تارنمای فروهرها تنها به قصد گسترش شناخت تاریخی و بازنمایی پس‌زمینه و بستر پیکارهای سیاسی آن دو انجام شده است.
در این تارنما سندها در سیر تاریخی خود جاگذاری شده‌اند و از افزودن توضیح و تفسیر به آن‌ها پرهیز شده است تا وفاداری به هدف تارنما، که گردآوری یک آرشیو شفاف است، حفظ شود.
در ساختار تارنما بر ویژگی تصویری سندها تأکید شده است تا حال‌وهوای دوره‌های تاریخی، که این سندها تعلق به آن‌ها دارند، بهتر به بازدیدکنندگان منتقل شود. تنها سندهای مربوط به «دوران چهارم: ۷۷-۱۳۶۸»، به دلیل نزدیکی‌شان به زمان حال و پیوستگی محتوایی‌شان با بحث‌های سیاسی روز، به صورت نوشتارهای تایپ‌شده آورده شده‌اند تا امکان نقل‌قول از آن‌ها افزایش یابد، و از پویایی محتوای سندها کاسته نشود.
فصل‌بندی تارنما برگرفته از روند تلاش‌های سیاسی داریوش و پروانه فروهر و با به‌کارگیری نام‌ها و واژه‌هایی که خود آنان در بیان این روند به کار برده‌اند، این‌گونه انجام شده است:
دوران یکم: سرسپردن به ملت‌گرایی و راه مصدق، از «مكتب» تا كودتا؛ ۳۲-١٣۲۷
داریوش فروهر در هفتم دی‌ماه ۱۳۰۷ دیده به جهان گشود. از سال ۱۳۲۷ تلاش سیاسی او شکل سازمانی یافت، به مکتب پان‌ایرانیسم پیوست، با ورود به دانشکده‌ی حقوق دانشگاه تهران به نمایندگی دانشجویان هم‌دوره‌ی خویش برگزیده شد، در جنبش دانشجویی آن سال‌ها سهم اساسی داشت، در بستر نهضت ملی شدن صنعت نفت به راه مصدق سر سپرد و در آبان‌ماه ۱۳۳۰ از بنیادگزاران حزب ملت ایران شد.
پروانه اسکندری در بیست‌ونهم اسفندماه ۱۳۱۷ دیده به جهان گشود. او در این سال‌ها نوجوانی پرشور و کنجکاو بود که در خانواده‌ای با اندیشه‌های ملی و گرایش‌های مصدقی رشد می‌کرد. نخستین کنش‌های سیاسی او در هواداری از مصدق در دوران دانش‌آموزی‌اش در این سال‌ها پا گرفت.
دوران دوم: مبارزه با «سلطنت استبدادی وابسته به بیگانه»؛ از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ تا ۱۳۵۶
۱- از پیکار با «کودتاچیان» و همکاری با نهضت مقاومت ملی تا اوج‌گیری تلاش‌های سیاسی در بستر جبهه ملی دوم و جبهه ملی سوم.
در دو بخش:
– از پیکار با دولت کودتا تا اوج گیری مبارزات در آستانه‌ی شکل‌گیری جبهه ملی دوم؛ ۱۳۳۲ تا ۱۳۳۸
– از تشکیل جبهه ملی دوم تا به بن‌بست رسیدن آن و سپس تلاش برای سازمان‌دهی جبهه ملی سوم، که با یورش گسترده‌ی دستگاه حاکمه در نخستین گام‌ها سرکوب شد؛ ۱۳۳۹ تا ۱۳۴۴
۲- تلاش در شکستن انسداد سیاسی و «حفظ هستی سازمانی» و تداوم مبارزاتی؛ ۱۳۴۴ تا ۱۳۵۵
دوران سوم: در فراز و فرود انقلاب و «جنگ میهنی»؛ ۶۷-۱۳۵۶
۱- از اتحاد نیروهای ملی و تشکیل جبهه ملی چهارم تا فروپاشی نظام سلطنتی؛ از ۱۳۵۶ تا بهمن ۱۳۵۷
در دو بخش:
– از انتشار نامه‌ی سه امضایی سنجابی، بختیار، فروهر در خرداد ۱۳۵۶ و تشکیل «اتحاد نیروهای جبهه ملی ایران» تا گسترش این سازمان به جبهه ملی چهارم در سی تیر ۱۳۵۸
– از تشکیل جبهه ملی چهارم در سی تیر ۱۳۵۷ تا فروپاشی نظام سلطنتی در بهمن ۱۳۵۷
۲- از همکاری با «جمهوری نوپا» تا کناره‌گیری از قدرت و اوج‌گیری انتقاد؛ از اسفند ۱۳۵۷ تا پایان ۱۳۵۹
در دو بخش:
– از اسفند ۱۳۵۷ تا پایان سال ۱۳۵۸
– سال ۱۳۵۹
۳- تعهد به «جنگ میهنی» و ایستادگی در برابر خودکامگی حکومت و سرکوب فراگیر دگراندیشان؛ از ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۷
دوران چهارم: گسترش مبارزه با جمهوری اسلامی؛ ۷۷–۱۳۶۸
۱- جسارت در شکستن جو ترس و وحشت، و پافشاری بر «مردمسالاری»؛ از ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۱ در چهار بخش، هریک شامل یک سال.
۲- ارايه‌ی نقشه‌ی راه برای «گذار آرام به فضای سیاسی باز و ایمنی قضایی»؛ از۱۳۷۲ تا ۱۳۷۳ در دو بخش، هریک شامل یک سال.
۳- پافشاری بر لزوم «جدایی دین از دولت» و تلاش برای همبستگی «سازمان‌های سیاسی و اتحادیه‌های صنفی مستقل و سلطه‌ستیز»؛ از ۱۳۷۴ تا ۱۳۷۵ در دو بخش، هریک شامل یک سال.
۴- پرچمدارى «دگرگونى‌‌خواهى» در درون كشور؛ از ۱۳۷۶ تا آذر ۱۳۷۷ در دو بخش، هریک شامل یک سال.
لازم به توضیح است که تقسیم‌بندی دوران چهارم تنها به قصد تبیین مسیر مبارزه‌ی سیاسی فروهرها در این سال‌ها انجام شده است، که در روندی سیال روی داده و دارای مرزهای خشک میان برهه‌های پیاپی نمی‌باشد.
فصل پایانی این تارنما دربردارنده‌ی گزیده‌ی عکس‌ها و نامه‌ها و … است. مجموعه‌های این فصل، با وجود پیوند تاریخی با دوران‌های نام برده در بالا، به‌طور جداگانه آورده شده‌اند تا دریچه‌هایی به حال‌وهوای زندگی سیاسی داریوش و پروانه فروهر بگشایند. این فصل دربردارنده‌ی این بخش‌هاست:
نامه‌نگاری داریوش فروهر و پروانه فروهر (اسکندری) با دکتر مصدق. با این توضیح که دو نامه از داریوش فروهر به دکتر مصدق، که با بالاگرفتن اختلاف در جبهه ملی دوم از جایگاه دبیر حزب ملت ایران نوشته است، برای حفظ پیوستگی محتوایی در برهه‌ی تاریخی نگارش نامه‌ها در بخش دوم از دوران دوم آورده شده است.
گزیده‌ای از نامه‌های زندان در دو تقسیم‌بندی زمانی.
گزیده‌ای از سروده‌های پروانه فروهر به خط خوش، و کتاب «شاید یک روز» که پس از قتل او در سال ۱۳۷۹ در ایران نشر یافت.
گزیده‌ای از عکس‌ها در هفت تقسیم‌بندی زمانی
گفتگو با داریوش فروهر درباره‌ی کاربرد واژه‌های فارسی در گفتمان سیاسی
زندگی داریوش و پروانه فروهر در دوره‌های پیاپی استبداد بارها از سوی گماشتگان حکومتی مورد یورش قرار گرفته و بسیاری از سندهای سیاسی آنان غارت یا نابود شده‌اند. این غارت بی‌شرمانه حتی پس از قتل فروهرها نیز ادامه یافته است. ازاین‌رو آرشیو گردآمده در این تارنما ناکامل است. بخش بزرگ سندهایی که در اینجا گردآوری شده‌اند باقی‌مانده از آرشیوهایی هستند که داریوش فروهر در تلاطم سال‌ها پیکار سیاسی با دقت و وسواس گرد آورده و در نسخه‌هایی نزد همرزمان و دوستان و بستگان خویش به امانت سپرده بود. بخش‌هایی از این آرشیوها به همت این کسان از نابودی در امان مانده‌اند که در طی سال‌های پیش به مرور از اینجا و آنجا گردآوری شده‌اند.
اگر شما به سندهای مشابه دسترسی دارید به نشانی تارنما بفرستید و با تلاش این تارنما در نگهداری و انتقال آگاهی‌های تاریخی، که نظام استبدادی حاکم بر ایران قصد باژگونه‌نمایی یا حذف آنان را از حافظه‌ی جمعی ما دارد، همراهی کنید.
هزینه‌های این تارنما تنها از محل دارایی شخصی هریک از ما تأمین شده و خواهد شد.
با احترام عمیق به یکایک کسانی که زیر سیطره‌ی سخت سرکوب و وحشت در دوره‌های پیاپی اختناق در کشور ما در نگه‌داشت این سندهای تاریخی کوشیده‌اند، و با سپاس بسیار از کسانی که در نسخه‌برداری و ویرایش متن‌ها و نوارهای صوتی و عکس‌ها و دیگر کارهای فنی تارنما همکاری بی‌دریغ کرده‌اند.
پرستو فروهر، سعید بشیرتاش
اردی‌بهشت ۱۳۹۵
